I was sitting in my office at Fort Bragg and realized that this mission needed a name, a name that represented both the legacy of the SEALs and the legacy of the great Nightstalkers, the helicopter pilots that were going to fly us in there. I am sitting, thinking, “What do I want to name this? Because if this turns out to be bin Laden, the name will have some historical value.” In my office, I have this small statuette that I bought in Venice, a very stylized statue of Poseidon or Neptune on this fighting seahorse, trident in hand. The symbolism of the seahorse as our helicopter force and the trident—the emblem of the Navy SEALs—in his hand. As soon as I saw that, that’s what I need to call it: NEPTUNE’S SPEAR. — Admiral William H. McRaven, commander, Joint Special Operations Command (JSOC)

ในแต่ละปีสำนักงานสอบสวนกลางสหรัฐฯ (Federal Bureau Investigation - FBI) ภายใต้กระทรวงยุติธรรมจะทำการรวบรวมรายชื่อของอาชญากร ผู้ก่อการร้ายหรือบุคคลอันตรายซึ่งกำลังหลบหนีการจับกุมอยู่จากสำนักงานสาขาของเอฟบีไอทั่วประเทศเพื่อจัดทำรายการทั้งหมด 10 อันดับ รายการทั้ง 10 อันดับนี้เป็นที่รู้จักกันในชื่อ FBI Ten Most Wanted Fugitives หรือรายการของบุคคลอันตรายซึ่งกำลังหลบหนีการจับกุมโดยเอฟบีไอและเป็นที่ต้องการตัว รายการที่ประกอบไปด้วยชื่อ หน้าตา ประวัติรวมไปถึงรางวัลนำจับจะถูกกระจายไปทั่วโลกเพื่อทราบการรับรู้และเพิ่มความเป็นไปได้ให้มากที่สุดในการสืบหาและจับกุม

นอกเหนือจากการเป็นประกาศที่ได้รับความสนใจสูงสุด FBI Ten Most Wanted Fugitives ก็ยังถูกใช้เป็น “ฉายา” ให้แก่บุคคลซึ่งเป็นที่ต้องการตัวเหล่านั้น มันคือฉายาที่สะท้อนถึงความอันตรายและความเป็นไปได้ที่จะสร้างอันตรายหากยังไม่ถูกจับกุมและเป็นการเน้นย้ำถึงความสำคัญในการตามหาและควบคุมตัวบุคคลเหล่านี้

แม้ฉายาของการเป็นบุคคลที่เอฟบีไอต้องการตัวที่สุดจะฟังดูเป็นที่สุดของการเป็นบุคคลอันตราย แต่นั่นคงเทียบไม่ได้เลยกับฉายาบุคคลที่โลกต้องการตัวที่สุด (The Most Wanted Man in The World) ซึ่งถือกำเนิดขึ้นหลังจากเหตุการณ์ 911 และจบลงในอีกเกือบ 10 ปีต่อมาด้วยปฏิบัติการทางการทหารซึ่งมีรหัสเรียก Operation Neptune Spear หรือที่เรารู้จักกันว่าเป็นปฏิบัติการที่นำไปสู่การสังหารโอซามา บิน ลาเดน

Operation Neptune Spear ในวันที่ 2 พฤษภาคม 2011 เกิดขึ้นภายใต้ความเป็นไปได้มากมาย เป้าหมายที่รัฐบาลสหรัฐฯ มีอยู่ในขณะนั้นก็เป็นเพียงหนึ่งในผลลัพธ์ที่อยู่ในความเป็นไปได้เหล่านั้นที่ไม่มีใครฟันธงได้ว่าจะสำเร็จอย่างสมบูรณ์แบบ เมื่อปฏิบัติการเกิดขึ้นและจบลงด้วยผลลัพธ์ที่รัฐบาลสหรัฐฯ คาดหวัง คำถามว่ามันเกิดขึ้นได้อย่างไรจึงกลายมาเป็นหนึ่งในคำถามและเรื่องราวที่ถูกค้นและแสวงหามากที่สุดหลังจาก Operation Neptune Star เกิดขึ้น

Garrett M. Graff ผู้เขียนหนังสือ The Only Plane in the Sky: An Oral History of 9/11 ได้สัมภาษณ์ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในปฏิบัติการหลายคนซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้นอยู่หลังม่านตั้งแต่ฤดูใบไม้ผลิในปี 2009 ในวันที่ปราการในเมือง Abbottabad ถูกค้นพบ จนถึงเดือนพฤษภาคม 2011 ซึ่งทุกอย่างจบลงตามความคาดหวังของรัฐบาลสหรัฐฯ บางส่วนของบทสัมภาษณ์ดังกล่าวถูกนำมาร้อยเรียงในนิตยสารของ Politico ภายใต้ชื่อ I’d Never Been Involved in Anything as Secret as This ซึ่งถูกเผยแพร่ในวันที่ 30 เมษายน 2021 ที่ผ่านมา

การเผยแพร่ของบทความชิ้นนี้นำเสนอข้อเท็จจริงในหลายประเด็น ไม่ว่าจะเป็นการทำงานของรัฐบาลสหรัฐฯ ต่อเป้าหมายที่มีต้องการตัวมากที่สุด, การพิจารณาความเป็นไปได้ของทางเลือกและผลที่ตามมา, การทำงานในวงการข่าวกรองเพื่อเพิ่มความชัดเจนให้มากที่สุดกับข่าวชิ้นหนึ่ง รวมไปถึงการตัดสินใจ ธีมหลักของเนื้อหาในรอบนี้จึงจะเป็นการสรุปประเด็นที่น่าสนใจจากบทสัมภาษณ์ของผู้เกี่ยวข้อง โดยหวังว่าประเด็นดังกล่าวจะสะท้อนให้เห็น Best practice บางอย่างที่เราสามารถนำไปใช้ได้ในมุมอื่นๆ

Operation Security

เมื่อดูในปัจจัยทางด้านเวลาของปฏิบัติการ ปฏิบัติการ Neptune Spear ใช้เวลาเตรียมการเกือบครึ่งปี หากไม่นับรวมช่วงเวลาที่ซีไอเอใช้เวลาในการปะติดปะต่อชิ้นส่วนของข่าวกรองในปี 2002 ในอีกมุมหนึ่ง การเตรียมการของปฏิบัติการ Neptune Spear ถูกเตรียมการมาแล้วเกือบครึ่งปีโดยที่ไม่มีสัญญาณใด ๆ ที่บ่งชี้หรือหลุดรอดออกมาสู่สาธารณะ ความปลอดภัยของปฏิบัติการในระดับนี้ไม่อาจเกิดขึ้นได้หากไม่มีมาตรการที่ดีพอ เราสามารถสังเกตมาตรการดังกล่าวได้ในช่วงก่อนเกิดปฏิบัติการ เช่น การทำให้ข้อมูลถูกรับรู้ในวงจำกัด

MIKE MORELL: He gave us two very specific orders at the end of that meeting. The first was “Leon, Michael, find out what the hell is going on inside that compound.” The second orders he gave was “Don’t tell anyone. Don’t share this with anyone.” This is CIA and this group in the White House, and that’s it, nobody else. No secretary of Defense and chairman of the Joint Chiefs, no secretary of State, no attorney general and director of the FBI—nobody else.

TOM DONILON: The number of people who were told about this was very, very small—in the White House, only four or five people knew anything about this—and until we moved to an operational point, really no one outside the intelligence community. It facilitated doing something which was exceedingly difficult to do in Washington: keep a secret for eight months.

ปฏิบัติการที่ใหญ่หรือมีความซับซ้อนส่งผลต่อความยากในการปฏิบัติจริง ความยากดังกล่าวสามารถถูกลดทอนได้ด้วยการวางแผนอย่างถี่ถ้วน การเสาะหาข้อมูลเพิ่มเติมหรือจำลองสถานการณ์เพื่อแสวงหาข้อผิดพลาดที่จะนำมาสู่การแก้ไข ในสถานการณ์ของ Operation Neptune Spear แน่นอนว่างานของการลดความยากและเพิ่มความเป็นไปได้ดังกล่าวไม่ได้ถูกดำเนินการด้วยบุคคลในระดับของ Policy maker แต่ถูกดำเนินการด้วยบุคคลที่มีความสามารถเฉพาะในด้านต่าง ๆ อีกมากมาย เมื่อมีบุคคลเข้ามามีส่วนร่วมมากขึ้น การรักษาความปลอดภัยของปฏิบัติการก็จำเป็นที่จะต้องถูกคำนึงถึงและนำมาปฏิบัติอย่างเข้มงวดมากขึ้นด้วยเช่นกัน แม้กระทั่งกับผู้ที่ออกแบบโมเดลปราการของบิน ลาเดน ในซีไอเอ ซึ่งก็ไม่รู้ว่าตัวเองกำลังออกแบบอาคารจำลองของใครอยู่

LETITIA LONG: The model-makers did not know what they were building. When the picture was on the front page of the New York Times the day after the operation, that’s how they found out what they’d built.

การรักษาความปลอดภัยของปฏิบัติการจะต้องถูกวางแผนและนำมาใช้อย่างครอบคลุม เพราะข้อมูลมีโอกาสที่จะรั่วไหลได้หลายทาง การคิดถึงความเป็นไปได้ของข้อมูลไว้ให้กว้างที่สุดย่อมนำมาสู่การปฏิบัติที่ครอบคลุมที่สุดด้วยเช่นกัน

MIKE MORELL: Any meeting in the Situation Room about this issue was put on the calendar as “Mickey Mouse meeting,” and that was John Brennan’s doing.

JON DARBY: It was my responsibility to update the director of NSA—Gen. Keith Alexander at the time—on how things were going. All those updates, nothing was emailed. It was all hard copy and hand-carry up to him. We even clamped down on all system upgrades for several weeks before the operation just in case. It’s a highly technical agency—sometimes you do upgrades and some things go wrong. We couldn’t afford anything to go wrong.

ด้วยความเป็นจริงที่ความเสี่ยงไม่อาจเป็นศูนย์ และการจัดการความเสี่ยงในบางครั้งคือการยอมรับความเสี่ยงและผลกระทบที่จะเกิดขึ้นอย่างมีความพร้อมที่สุด มาตรการใดๆ ที่เกิดขึ้นเพื่อรักษาความมั่นคงปลอดภัยจึงควรคำนึงถึงการเตรียมพร้อมรับมือและตอบสนองโดยให้คุณค่าและความสำคัญที่เทียบเท่ากับการลดความเสี่ยงหรือการป้องกันไม่ให้ผลกระทบจากความเสี่ยงนั้นเกิดขึ้น แม้แต่ในเรื่องของมาตรการความปลอดภัยของปฏิบัติการ

BILL DALEY: Friday night, my wife says to me, “Something wrong? You seem to be really off. Is there something going on with us—personally or what?” We had an apartment in D.C., and I took her down to the first-floor bathroom, turned on the faucet, took her in the shower, shut the shower door, and whispered in her ear: “We’re going to go after Osama bin Laden.”

Intelligence Analysis

Operation Neptune Spear เริ่มต้นจากชิ้นส่วนของข่าวกรองเล็ก ๆ ที่พูดถึงผู้ส่งสารของบิน ลาเดน ซึ่งนำไปสู่การค้นพบบ้านปราการใน Abbottabad ความน่าสนใจของบ้านดังกล่าวซึ่งมีลักษณะเป็นป้อมปราการทำให้ซีไอเอพุ่งเป้าการตรวจสอบไปที่บ้านหลังนั้นพร้อมกับทฤษฎีมากมาย โดยมีหนึ่งในทฤษฎีว่าบิน ลาเดนอยู่ในบ้านหลังนั้นด้วย หนึ่งในกระบวนการทางด้านข่าวกรองซึ่งปรากฎในบทความของ Politico เพื่อส้รางความเป็นไปได้และพิสูจน์ข้อเท็จจริงว่าใครกันแน่คือผู้อยู่อาศัยในบ้านหลังนั้นถูกพูดถึงด้วยความว่า “red-team”

Red-team ปรากฎอยู่ในแวดวงที่หลากหลาย มันหมายถึงได้ทั้งการจำลองตัวเองให้อยู่ในฝั่งของศัตรูเพื่อให้เข้าใจมุมมองที่ศัตรูเห็นและใช้ประโยชน์จากความเข้าใจนั้น ในขณะเดียวกัน มันก็หมายถึงกลุ่มคนซึ่งทำหน้าที่หลักในการจำลองตัวเองด้วย

LETITIA LONG: We red-teamed the heck out of it. You think about the other folks like Khalid Sheikh Mohammed and Abu Faraj al-Libbi who were in settled areas of Pakistan and bin Laden just hadn’t shown up anywhere else. Based on what we had, I was fairly confident. We were not able to come up with a better alternative—I don’t mean another place, I mean a better alternative than bin Laden in this compound.

BEN RHODES: It was an incredibly dramatic meeting—everybody knew that it was the last one before you would have to make a decision. It got started off on a strange note, because this meeting included a briefing from an intelligence red-team led by the National Counterterrorism Center, where they essentially took a bunch of analysts who weren’t assigned to this case, briefed them on all the intelligence and asked them what they thought about the probability of bin Laden being there.

AUDREY TOMASON, director for counterterrorism, National Security Council, White House: They allowed everybody to have a voice, which felt different than other senior-level meetings that I had sat in on in the past. It was a lot of questions that were about what happened after: What happens if bin Laden is killed? What do we do with the body? What would the reaction of the Pakistanis be? What is the threat that would come afterward, particularly to U.S. facilities and persons abroad? What is the future of al Qaeda without bin Laden?

From Intelligence to Action

ความน่าสนใจของการแปลงข่าวกรองเป็นปฏิบัติการอยู่ที่การทำความเข้าใจปัจจัยที่เกี่ยวข้องและการคาดเดาเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นอย่างครอบคลุมด้วยเป้าหมายของการควบคุมและกำหนดอนาคตที่จะเกิดทั้งใกล้และไกล

MIKE MORELL: We ended up briefing five options to the president.

LEON PANETTA: One option was a B-2 bomber to just go in there and blow the hell out of the place—that sure had a certain attraction to it—but it was clear that the amount of firepower that would be necessary to turn that compound into dust would also have some impact on nearby villages.

It came up at some point of using a drone strike against the individual that was walking in the compound—the concern was that although we’ve been pretty effective at using drone strikes, you’re not always sure that you’ve been able to get the individual you’re after.

The third was the use of commando forces. One idea was to do a commando raid working with the Pakistanis, to avoid all the problems of having to go in the covert operation, and the other was to just have the SEALs do it on their own.

ในหนังสือ Surprise, Kill, Vanish: The Secret History of CIA Paramilitary Armies, Operators, and Assassins โดย Annie Jacobsen การปฏิบัติต่อความขัดแย้งใด ๆ นั้นแต่เดิมจะประกอบด้วย 2 แนวทาง แนวทางแรกคือการใช้กำลังทหารอย่างเต็มรูปแบบเพื่อเข้าสู่สภาวะสงคราม ส่วนอีกแนวทางหนึ่งคือการใช้แนวทางทางการทูตเพื่อหลีกเลี่ยงการทำสงครามโดยใช้วิธีทางสันติ อย่างไรก็ตาม แนวทางของการทำสงครามสร้างผลกระทบที่ในบางครั้งมากเกินที่จะรับได้ ในขณะที่การดำเนินการทางการทูตก็อาจไม่เด็ดขาดเพียงพอที่จะจัดการกับสถานการณ์นั้น การเกิดขึ้นของแนวทางที่ 3 หรือ Tertia Optio จึงมีขึ้นภายใต้การดำเนินการโดยใช้ปฏิบัติการลับ ซึ่งอาจเป็นเป็นได้ทั้งการใช้กำลังด้วยหน่วยงานแบบ Military หรือ Para-military เข้าจัดการ หรือการไม่ใช้กำลังแต่ใช้ Warfare ในรูปแบบอื่น อาทิ Psychological หรือ Political

การตัดสินใจเพื่อปฏิบัติการใน Operation Neptune Spear มีลักษณะที่คล้ายคลึงกันกับสถานการณ์ที่ทำให้เกิด Tertia Optio เนื่องจากพื้นที่ในการดำเนินการนั้นอยู่ในเขตอำนาจของประเทศอื่นซึ่งอาจเกิดเป็นปัญหาใหญ่ในภายหลัง แม้การใช้ปฏิบัติการลับเข้าจัดการจะฟังดูเป็นเหตุเป็นผลมากที่สุด ซีไอเอก็นำเสนอความเป็นไปได้ในทุกสถานการณ์ให้แก่ประธานาธิบดีซึ่งมีอำนาจในการตัดสินใจได้ทำการวิเคราะห์ในทุกความเป็นไปได้ด้วยตัวเอง

การดำเนินการในลักษณะนี้มีความจำเป็นเพื่อให้อย่างน้อยที่สุดหากมีตัวเลือกที่ไม่สมเหตุสมผลอยู่ในกลุ่มของตัวเลือกทั้งหมดแล้ว มันจะถูกนำออกด้วยฉันทามติและความเห็นที่หลากหลาย ปราศจากอคติของกลุ่มบุคคลใดบุคคลหนึ่ง และเกิดการคิดและวิเคราะห์ในทุกความเป็นไปได้อย่างแท้จริง